De Paus en de 15 ziektes van leiderschap
We schrijven en lezen graag over leiderschap omdat we het zo belangrijk vinden. Recent lazen we met onze boekenclub het boek “voorbij de Management Maatschappij” van Marjolein Quené, over de invloed van management op werk, democratie en vrijheid. Een boek wat inzichtelijk maakt wat een enorme invloed de introductie van management en management-denken heeft gehad op het leven, zelfs zo, dat we het heel normaal zijn gaan vinden en er niet meer buiten kunnen denken. En hoe management onze blik kan vertroebelen over wat leiderschap nu eigenlijk is?
Door het boek kwamen we in aanraking met de opvattingen van de huidige Paus over Leiderschap, zoals beschreven in een artikel uit de Harvard Business Review (2016).
Vaak wordt geschreven over de kwaliteiten en eigenschappen die goede leiders moeten bezitten. Vlak na zijn aantreden vroeg de Paus op een andere manier aandacht voor leiderschap en sprak over de 15 ziektes van leiderschap. Hij heeft een stevig lijstje gemaakt en schetst dat het leiderschapsteam van een organisatie, net zoals ieder organisme krachtige eigenschappen moet hebben. Maar dat het, net zoals andere organismen, ook getroffen kan worden door ziekten, waardoor het slechter kan gaan functioneren.
Volgens Paus Franciscus is iedere leider bevattelijk voor dit soort ziekten en is het verstandig om af en toe te checken of je nog wel gezond genoeg bent.
Zet je schrap, het is nogal een lijstje!
Denken dat we onsterfelijk of onmisbaar zijn, en daardoor de noodzaak voor regelmatige check ups verwaarlozen.
Overmatige drukte, geen tijd nemen voor rust en reflectie.
Mentale en emotionele verstarring, vastzitten in denkbeelden en niet met anderen meeleven.
Overmatige planning en functionalisme, geen ruimte voor flexibiliteit en meebewegen.
Slechte coördinatie, verzuiling. Als de één van de ander niet weet wat hij doet wordt het managementteam geen topteam en dat merk je in de resultaten.
Leiderschaps-“alzheimer” door te vergeten aan wie we schatplichtig zijn.
Rivaliteit, en de belangen van anderen verwaarlozen.
Existentiële "schizofrenie", geen verbinding met het echte leven, te weinig contact met klant en medewerker.
Roddelen en mopperen.
Idealiseren van superieuren.
Onverschilligheid naar anderen.
Te veel focus op wat niet goed is.
Graaien of te veel bezig zijn met eigen arbeidsvoorwaarden.
Gesloten kringen, het tijd steken in ons kent ons kliekjes.
Extravagantie en zelfverheerlijking.
Het is nogal wat en het zijn soms grote woorden, waar we ons niet zomaar schuldig aan willen maken. Maar, als je heel eerlijk bent, ontdek je misschien toch ziektes die een beetje aan het sluimeren zijn in ons, of in onze omgeving. Je kunt jezelf met het lijstje aan de hand de volgende vragen stellen.
Voel ik me soms superieur aan degenen die voor mij werken? Mis ik het evenwicht tussen werk en andere gebieden van het leven? Ben ik afstandelijk of kies ik voor echt menselijk contact? Vertrouw ik te veel op plannen en niet genoeg op intuïtie en improvisatie? Hoor ik nog de mensen die mij feedback of kritiek geven? Besteed ik voldoende tijd aan het breken van silo's en bouwen van bruggen? Geef ik voldoende krediet aan mijn mentoren en aan anderen? Geniet ik voordelen en privileges en is dat in balans met mijn verantwoordelijkheden? Zie ik nog wel klanten? Laat ik waardering zien voor de motieven en prestaties van anderen? Durf ik kritisch te zijn naar de mensen boven mij? Stel ik het succes van anderen voor mijn eigen succes? Steek ik energie in het creëren van een leuke en vreugdevolle omgeving? Deel ik complimenten, beloningen en lof? Ga ik voor eigen parochie of laat ik zien dat samenwerking over afdelingsgrenzen belangrijk is? Zet ik misschien mijn eigen succes vóór het succes van anderen? Cultiveer ik een leuke en vreugdevolle werkomgeving?
Als een van deze vragen tot een kritisch antwoord leidt ben je toch lichtelijk geïnfecteerd. En aangezien inzicht de eerste stap tot verandering is; wat let je om actie te nemen om dit aan te pakken. Want, ook volgens de Paus, iedere organisatie verdient gezond leiderschap. De verantwoordelijkheden die je als leider hebt, en de impact die je hebt op de levens van anderen kunnen diepgaand zijn.
